Karlijn Kistemaker (1986) uit Haren staat met Missie Márquez in Colombia (deel 7,8 & 9) weer op het Jonge Harten Festival. Laat je vooral niet afschrikken door ‘deel 7,8 & 9,’ want deze voorstelling is zonder enige voorkennis van de vorige delen goed te volgen.
Hoe zou je de voorstelling uitleggen als iemand je in de kroeg vraagt “goh wat maak je eigenlijk?”
“Dan zeg ik dat ik een twaalfdelige serie maak geïnspireerd op het boek Honderd jaar eenzaamheid en dit vertaald is door mijn oudoom Kees. Dat het mijn lot is dat ik daaraan onlosmakelijk mee verbonden ben. En dat ik telkens weer een poging doe om daar theater van te maken. Waarbij ik mij specificeer in magisch realisme als theaterstijl. Dat is een stijl waarbij je hele kleine situaties ontzettend groot en bijzonder maakt en hele uitbundige situaties juist dagelijks en normaal.”
Je bent een terugkerende gast op het Jonge Harten Festival. Wat maakt dit festival voor jou zo bijzonder?
“Eigenlijk is de twaalfdelige serie die wij maken en spelen, Missie Márquez, begonnen op het Jonge Harten Festival. In 2015 hebben wij twee weken lang mogen onderzoeken en experimenteren. We zaten in een heel klein zaaltje in de Gym, een soort residentie. Daar mochten we repeteren, muziek maken en uiteindelijk zijn de eerste drie delen daar ontstaan en gespeeld. Dit was de eerste keer dat we met Kompagnie Kistemaker iets hebben gemaakt en ontwikkeld. Zo is het allemaal begonnen. Ik kom zelf ook uit Groningen, uit Haren. Het was voor mij heel bijzonder om mijn eerste stappen als theatermaker in Groningen te mogen zetten. En om ook steeds te mogen terugkeren met deze serie. In de delen die we gaan spelen is het Jonge Harten Festival ook verwerkt. De vorige directrice Marga Kroodsma en de zakelijk leider Nicolette Klein Bleumink van het Jonge Harten Festival worden verbeeld en de situatie van onze voorstelling vorig jaar spelen we na. Dus in die zin is het ook wel echt verbonden met het festival.”
Waarom is het verhaal Honderd jaar eenzaamheid zo belangrijk voor jou en wil je dit graag op het toneel brengen?
“Omdat mijn oudoom Kees 140 boeken uit het Frans, Duits, Engels en Spaans heeft vertaald. Op mijn vierde heb ik de Nederlandse royalty’s geërfd van al deze vertalingen. Het boek Honderd jaar eenzaamheid was daar het grootste item van. Mijn ouders hebben dit altijd voor mij gespaard en ik heb hier twee theaterstudies van kunnen betalen. Ik kwam er pas aan het einde van het laatste jaar van mijn regiestudie achter dat ik dat allemaal te danken had aan mijn oudoom Kees. En met name ook aan het boek Honderd jaar eenzaamheid. Ik hoorde toen ik al op de theaterschool zat van mijn vader dat oudoom Kees toen ik geboren werd, hoopte dat ik iets met kunst ging doen. Daarna ben ik pas het boek gaan lezen en kwam ik erachter dat de stijl van deze Colombiaanse schrijver heel erg overeenkomt met wat ik al die tijd al op het toneel wil doen, namelijk magisch realisme. Ik wil graag theater maken als eerbetoon aan mijn oudoom Kees en deze schrijver Gabriel García Márquez. Om een toneelstuk te maken van Honderd jaar eenzaamheid heb je de internationale rechten nodig die ik niet heb. Toen begon er een ongelofelijk avontuur, daar moesten we gewoon wat mee doen. Uiteindelijk is dat de twaalfdelige serie geworden over de wens om überhaupt theater te kunnen maken over het boek Honderd jaar eenzaamheid, zonder de internationale rechten.”
“Alles wat ik echt meemaak binnen deze wens loopt op een wonderlijke wijze parallel met de inhoud van het boek. Het is een soort lot: ik kom er niet onderuit. Al ga ik op vakantie naar Griekenland en wil ik er niets mee te maken hebben. Toch kom ik daar allemaal dingen tegen die te maken hebben met mijn oudoom Kees en het boek. Het is iets wat ik moet doen, moet afmaken: ik moet gewoon door het boek heen. Van de eerste tot de laatste pagina.”
Word je nooit moe van jezelf dat als je lekker op vakantie bent altijd weer dingen ziet die je kunt gebruiken voor de voorstelling?
“In eerste instantie denk ik altijd wel ‘ik ben nu op vakantie,’ hou toch op dit kan niet waar zijn. En dan ga ik ook wel weer lekker op die toevalligheden. Als ik iets zie denk ik wel ‘houd nu maar op.’ Ik ben natuurlijk de eerste die dat weer doorstuurt naar de acteurs. Ik beschrijf alvast de mensen die ik heb ontmoet zodat acteurs natuurlijk alweer zitten te smikkelen. Ze denken “oh ik ga één of andere kerel uit Griekenland spelen.” Dat is voor de acteurs natuurlijk ook heel bijzonder, zij spelen dan mensen die echt bestaan. Ze doen die mensen niet echt na, maar geven er wel een eigen draai aan. Het is een soort soap.
Wat maakt jouw voorstelling geschikt voor het festival om door jonge mensen bezocht te worden?
“Waar ik echt niet van gediend ben is een soort ‘heilig theater’. Als een verheven kunsttoestand waar alles gestileerd en esthetisch is, daar heb ik heel weinig mee. Dus in die zin heb ik het idee dat ik eerder aansluit bij mensen die in zijn voor veel kleur, muziek, wansmaak gecombineerd met inhoud, maar ik ben niet vies van een beetje ongemakkelijkheid, smakeloosheid, verwarring en droge humor. De voorstelling heeft heel veel lagen. Missie Márquez kun je ook interpreteren als allerlei rare types met pruikjes, maar er zit natuurlijk ook een heel stuk literatuur, poëzie en de magie van Colombia bij. Het is geen weeïg verhaaltje dat voorgeschoteld wordt aan het publiek en dat voor de hand ligt. Het leven is veel gekker, dat verzin je niet allemaal. Het is heel zorgvuldig gekozen gekte. Alles is echt wat we spelen! Het is heel groots, daarom denk je dat het niet waar is, maar het is allemaal waar.”
Je gebruikt echte personages voor deze voorstellingen. Hoe kom je daar zo bij?
“De echte personages komen op mijn pad. Ze hebben iets te maken met Honderd jaar eenzaamheid of met mijn wens om er theater over te maken. Daar is het mee begonnen en dat is het enige wat ik eigenlijk altijd gewild heb. Missie Márquez is de ‘making off’ van de theatervoorstelling over Honderd jaar eenzaamheid. Maar die voorstelling komt er nooit, want dat lukt tot nu toe niet. Ik heb er wel allemaal heel bijzondere mensen door leren kennen en ben in allerlei situaties beland die ik nooit van mijn leven had kunnen bedenken. Die echte mensen zijn gekoppeld aan personages uit het boek, niet allemaal natuurlijk, maar je kunt er wel een aantal uithalen.”
Heeft het winnen van de Charlotte Köhler Prijs je als maker beïnvloed?
“Nee het heeft mij niet als maker beïnvloed, maar het was voor mij wel eervol om deze prijs te winnen, Ik was echt super verrast. Ik had het niet zien aankomen dat is wel erg leuk, een bevestiging dat je iets betekent als theatermaker en gezien wordt. Ik ben er erg dankbaar voor. En er komt weer een mooie scène uit voort: Mijn oudoom Kees heeft vroeger de vertalingsprijs van het Prins Bernard Cultuurfonds gewonnen. Dat is wel weer een smeuïge overlap!”
Waarom moeten festivalgangers Missie Márquez in Colombia (deel 7, 8 & 9) bezoeken?
“Omdat het een hele feestelijke beleving is. Er zit voor iedereen iets bij. Of je nu van muziek, taal, film of humor houdt: het is een heel kleurrijk vreemd spektakel. Het is heel toegankelijk en de tijd vliegt voorbij, je wordt echt meegezogen. Als je eens iets anders wilt zien en benieuwd bent wat er nog meer in het theater is zou ik zeker komen!”
Missie Márquez in Colombia (deel 7, 8 & 9) speelt op vrijdagavond 23 november en zaterdagmiddag 24 november in het Grand Theatre.
Choose your battles