Skypen met Gaza. Op het scherm zien we regisseur en medewerkers zich klaarmaken. Murriël Besemer van ITA vertelt dat we ons een paar dingen moeten inbeelden: de zaal daar is groter dan hier in VRIJDAG en de acteurs spelen om het publiek heen. Op dit moment is het daadwerkelijk druk om ons heen. Er wordt luid getelefoneerd en geschoven met camera’s om de verbinding goed te krijgen en om kort te sluiten wanneer we kunnen beginnen. Wij horen via microfoons wat er in de zaal in Gaza gebeurt maar ze kunnen ons daar niet horen.
De livestream van Hamlet maakt deel uit van het samenwerkingsproject van Groningen naar Gaza en weer terug. De jeugdtheaterschool Theatre Day Productions (TDP) gebruikt drama en theater als middel om de Palestijnse jeugd een gevoel van eigenheid, een stem en een creatief leven te geven. Op de site lees ik dat het doel van TDP is om kinderen maar ook jongvolwassenen tot veertig te ondersteunen. Het maken van theater leert de deelnemers kritisch te denken en met verbeeldingskracht problemen aan te gaan. De naam, Ayyam al Masrah in het Arabisch, verwijst naar de wens alle kinderen een theaterdag te geven. Daarom reist het gezelschap door Palestina langs scholen om op te treden en cursussen te geven.
Van Shakespeare naar Gaza en weer terug
De streaming verloopt technisch niet altijd soepel en de voorstelling gaat erg snel. Maar Shakespeares klassieker blijft herkenbaar. Het is echter moeilijk te duiden hoe dicht de makers het stuk bij hun eigen taal en tijd wilden brengen; er lijkt een willekeur te zitten in de vertaling (bedenk je ook dat ik weer een volgende vertaling lees: de Engelse ondertiteling!). Sommige uitdrukkingen lijken modern, anderen juist archaïsch en de namen zijn behouden. De afstand en afwisseling tussen bekend en onbekend is een voortdurende factor in mijn beleving. Er zijn zowel moderne wapens als zwaarden, nette maatpakken en sneakers maar ook gouden bokalen en vergeelde boeken. Het meest in het oor springend vind ik de typisch westerse kasteeltune wanneer de Oom Koning en Moeder Koningin op zijn. De Arabische rouwzang van Ophelia contrasteert hier sterk mee maar weet me wel meer te bekoren. Van Shakespeare naar Gaza en terug, dus toch?
Hoe vind je je plek in een gewelddadige wereld?
Behalve de thema’s als rouw en wraak vind ik de doelen van TDP duidelijk terug in deze uitvoering van Hamlet. Hoe houdt de jonge generatie zich staande? Hoe geeft zij zichzelf vorm? Bijvoorbeeld in de luchtigere momenten zoals wanneer Ophelia en Laertes met veel speelsheid hun vader Polonius belachelijk maken. Maar ook in de liefdevolle band tussen Hamlet en zijn vriend Horatio. In het nagesprek vertelt de acteur dat hij zich herkent in de rol van Hamlet, omdat hij op dezelfde wijze houdt van zijn vrienden.
Regisseur en artistiek directeur Rafat Al Addeh benadrukt in het nagesprek waarom het spelen van Hamlet toepasselijk is. Volgens hem creëert de jeugd het leven door ervoor te kiezen en ervoor te gaan. Hamlet laat de makers en spelers onderzoeken hoe je je plek kunt vinden in een gewelddadige wereld. De connectie tussen Groningen en Gaza was volgens Besemer “ongekend,” Al Addeh voegt daaraan toe: “We are still alive today, we choose to be!”
Choose your battles