Iemand moet beginnen
En ergens. Iemand moet ergens beginnen. Laten we dat nu maar doen dan. Vanavond beginnen we aan negen dagen Jonge Harten festival. Editie 2022. Een festival voor jong publiek, met moedige makers, een briljant festivalteam en ongelooflijk genereuze partners. Waaronder het Grand Theatre en NITE. Al deze mensen achter mij leveren een bijdrage, niet alleen vanavond maar het hele jaar door en zowel voor als achter de schermen in een sector die zichzelf moet heruitvinden na een hele lange periode van overleven, uitstellen, op de rem staan, en afstand houden.
Wat heel fijn dat jullie er zijn en we jullie uitgebreid overal tegen kunnen komen, veel te dicht tegen elkaar aan kunnen zitten, kunnen dansen op een zwetende dansvloer. Ik verheug me. Op veel te dichtbije ontmoetingen die hopelijk inzichten geven die je in eentje achter je computer maar niet vond.
Te pletter
Jonge Harten is een plek waar je je mag ontwikkelen, fouten mag maken. Dat deden ze, te pletter leren en ontwikkelen. Te pletter noem ik het expres, want jonge mensen werken zich te pletter omdat er op een manier een verhaal is ontstaan dat dat moet. Dat dat is wat er van je wordt verwacht; zo hard werken dat je er soms letterlijk bij neervalt. Want naast feestvieren gaat dit festival ook zeker over dat waar we ons zorgen over maken, of zouden moeten maken. En lief team, lieve makers en lief publiek… jullie hoeven je niet te pletter te werken, sterker nog; liever niet. Houd maar wat ruimte om te kunnen genieten. Wees daar waar het nodig is, op het moment dat het nodig is, en niet daar waar je denkt dat iemand anders vindt dat het nodig is. Want die verwachting ga je nooit waar maken.
Waar te beginnen, als je zoveel te vertellen en te delen hebt. Ik probeer zo min mogelijk woorden te gebruiken omdat het programma van deze komende week hopelijk voor zichzelf spreekt. En omdat niet altijd alles uitgelegd hoeft te worden, laats staan begrepen. Soms is voelen genoeg. Of een poging om het te durven voelen.
Er zijn zo vaak zoveel woorden, zoveel verwachtingen, er is zoveel te doen, te bewijzen, te ….. laten. Laat het maar even. Laten we we maar even voor elkaar zorgen. Laten we dat samen doen. Laat iemand zijn verhaal doen, zonder dat je het op wilt lossen. Anouk vraagt het ons in The Gift, een verhaal van een jong mens dat voelt dat het leven niet voor haar is, of zij niet is gemaakt voor het leven. Altijd als zij dat vertelt is daar ‘de oplossing’. De oplossing is helder; het leven los te mogen laten.
Ontwapening
Ontwapening. Het begon vorig jaar op het Alfa college, waar we veel jongeren spraken over angst voor geweld en bang om kwetsbaar te zijn. Laten we beginnen met onszelf ontwapenen. In een wereld waarin gewelddadige conflicten toenemen las ik vanmorgen nog een reflectie op de dodelijke mishandeling op Mallorca waar een jongen op de verkeerde plek op het verkeerde moment.
Als moeder hoop je dat jouw jongen nooit op de verkeerde plek op het verkeerde moment zal zijn, zowel niet in de rol van de slachtoffer en niet in de rol van de dader. Want: daders hebben ook moeders.
Kind zijn, moeder worden, niemand leert je dat. Als je iets overkomt dat niet gaat zoals je hoopte is vaak de eerste reactie: Ik hoop dat het snel weer goed komt. De eerste paar keren zeg je dan: ik hoop dat ook. Daarna antwoord je met; het is al goed. Het is misschien niet zoals we graag zien, maar het is goed.
Ik denk dat het belangrijk is, juist die verhalen voor te leven, te laten zien dat andere scenario’s ook goed zijn, kunnen zijn, en niet alles opgelost hoeft te worden, soms moet het alleen met rust gelaten, adem geven, accepteren dat het anders gaat. Accepteren dat het leven zoveel kanten op kan gaan, gelukkig maar.
In de studio van onze centrale gast Mohamed Yusuf Boss en zijn gezelschap X_Yusuf_Boss hangt een kartonnen bordje met: “Our lives begin end if when we become silent about things that matter” – Martin Luther King
Laten we beginnen
Laten we beginnen, met spreken over waar over gesproken moet
Met dichtbij zijn, ook al is het eng wat iemand bij zich draagt
Met sorry zeggen
Met spijt hebben
Met nog een keer sorry zeggen als dat nodig is
Met mogen kiezen voor je eigen rust, adem, jouw tijd, jouw route
Beginnen met aarzelen, verwonderen
Met openstaan voor wat je nog niet kent
Voor wie je nog niet kent
Met een afspraak afzeggen omdat je iets belangrijkers te doen hebt,
omdat op een plek moet zijn waar jij van waarde bent
In plaats van op een plek te zijn waar je niet op waarde wordt geschat
Laten we beginnen met weer melancholisch mogen zijn
Laten we beginnen met elkaar zien, zien wat de poging is in plaats van het resultaat
Laten we er in ieder geval niet mee stoppen
EN Laten we beginnen met stoppen
Stoppen met doen alsof we gelijk zijn
Stoppen met denken dat jouw goed ook voor anderen geldt
Stoppen met doen alsof we ons niet zouden moeten schamen voor onze geschiedenis
Stoppen met doen alsof de toekomst iets is wat we kunnen voorspellen
Stoppen met scenario’s uitdenken maar niet ons gedrag willen veranderen
Laten we stoppen met denken dat het vanzelf wel goed komt.
Want niets gaat vanzelf en goed is een heel divers begrip
Beginnen tijdens Jonge Harten
Er worden deze week veel nieuwe beginnen gemaakt; waaronder DE ROUTE. Ons talentontwikkelingstraject waar jonge makers theatrale interacties maken speciaal voor brugklassers die hun eigen route door de stad vinden. Dit jaar in samenwerking met het Werkman College.
De Ennejansheerd. Mayke Zandstra en Gys van Rhijn zijn daar begonnen aan een enorme verbouwing. Een heerd die met aandacht voor de geschiedenis en passend bij de toekomst duurzaam verbouwd wordt tot culturele ontmoetingsplek. Vorig jaar speelde Club NEL daar in Maarhuizen nog in de tochtige schuur, dit jaar kan je daar een luisterwandeling lopen door hetzelfde theatergezelschap gemaakt en volgend jaar ontvangen we jullie heel graag in een warme gloednieuwe theaterzaal midden op het Hogeland. Zo een inspirerend voorbeeld van ‘iemand moet beginnen’.
Een heel ander begin start morgenvroeg ook op het platteland, 11 moedige deelnemers gaan de School of Unlived Worlds vormgeven onder leiding van met theatermakers Emke Idema, Doke Pauwels en Marie groothof. in Wongema Hornhuizen. Ze ontrafelen hoe de voor ons bekende wereld zich op heel andere manieren aan ons laat zien als we er op een andere manier in stappen.
Volgend weekend sluiten we af met LOOK, een project dat een hele tijd geleden zijn begin vond in een fascinatie over de ‘norm’. Wie kijk jij na op straat, wie valt jou op, omdat hij/zij/hen buiten jouw norm valt? Hoe kijken we, en hoe werkt ons in en uitzoomvermogen. Hoe kan het dan we het grote plaatje zien maar er niet in ons dagelijks leven naar kunnen handelen.
Iemand moet beginnen, en daarna heb je ze nodig. Die anderen. Ze zijn hier en onderdeel van ons festival. Die anderen. Op allerlei manieren. Van een idee naar een grote zaal, daar zijn veel mensen voor nodig. Daar was Lotte lohrengel van de Noorderlingen, die luisterde, eerst alleen luisterde. Toen zin kreeg mee te doen. Karin Noeken, van De Steeg die altijd openstaat voor ‘samen’.. Er sloot zich aan artistiek team bij aan, we gingen op avontuur. We werden partners in crime. Want niet elke crime is een misdaad. EN nu staat het er. Als dit kan, kan alles. Een zin in de voorstelling Sea wall die refereert aan een ondraaglijk lijden. Als dit kan, kan alles. Zowel ……datgene wat je uitzinnig gelukkig maakt, als datgene wat je tot op het bot verkilt. Welk moment wordt lijden ondraaglijk, en wie bepaalt dat?
Het ontwapent mij altijd weer; dat het kan, dat er ineens iets kan staan wat er daarvoor echt niet was. Dat al die theatermakers ‘gewoon’ weer beginnen, met een ideetje. …. een heldere gedachte.
Er is weinig goed of fout de komende negen dagen, er is wel veel te onderzoeken, bespreken, af te tasten, af te wegen, te vertellen en uit te wisselen. Wat voor jou belangrijk is, vertel daarover, stel daar je vragen over, geef je grenzen aan, en vooral je wensen. Leg je wensen op tafel.
Er moet altijd iemand beginnen.
Iemand deed dat ook hier 25 jaar geleden. Door te zien wat er nodig was; podiumprogrammering voor jong publiek en daar echt aandacht voor hebben en plek voor maken. Theaters verenigden zich en staken hun nek uit; Jonge Harten Festival.
Marijke van der Woude deed dat. Waarvoor ongelooflijk veel dank. Dank dat je samen met Nicolette Klein Bleumink begon aan een avontuur dat inmiddels volwassen is geworden. Dat jullie een plek hebben gecreëerd, met goede zorgen van Marga Kroodsma en later Marc Maris en Merel Heering en waar wij nu met veel liefde en aandacht zorg voor dragen.
Op naar de toekomst…..
Stay with the trouble